ترانزیت

ترانزیت چیست؟
ترانزیت یک رویه گمرکی بوده که به اساس آن اموال محصول ناشده بدون ترخیص قطعی تحت نظارت مامورین گمرکی از یک گمرک به گمرک دیگر انتقال میگردد . 

انواع ترانزیت
به اساس قانون گمرکات ترانزیت به دو نوع میباشد یکی ترانزیت داخلی و دیگری ترانزیت خارجی 
1- ترانزیت داخلی:  رویه گمرکی است که اموال تحت نظارت گمرکی از گمرک سرحدی الی گمرک محصولی انتقال میگردد.
2- ترانزیت خارجی : رویه گمرکی است که بر اساس آن اموال تحت نظارت گمرک به منظور عبور از قلمرو گمرکی، از یک نقطه مجاز سرحدی وارد و از گمرک سرحدی مجاز دیگر که توسط گمرک مبدا تعیین شده  خارج میگردد.

معلومات عمومی در مورد ترانزیت
افغانستان با موقعیت خاص جغرافیایی در منطقه حیثیت دهلیز اتصالی کشور های منطقه بخصوص آسیا جنوبی و مرکزی را داشته که فراهم ساختن زمینه ها و زیر بنا های لازم و مدیریت سالم میتواند به عنوان دهلیز تجارت و ترانزیت در منطقه نقش اساسی را در تعیین روابط اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی ایفا نماید  اما بادرنظرداشت ساختار وضعیت عمومی اقتصادی و سیاسی کشور چالش ها  و موانع متعددی نیز وجود دارد .
طی یک دهه گذشته روابط تجارتی و ترانزیتی افغانستان با کشور های جهان  و همسایه های ما گسترش یافته از آنجائیکه افغانستان محاط به خشکه میباشد بناً نقش کشور های همسایه در تسهیل تجارت خارجی افغانستان در حصه انتقال اموال وارداتی ، صادراتی و ترانزیتی بسیار مهم و حیاتی پنداشته میشود.
افغانستان بصورت عموم در طرح و تطبیق پالیسی های تجارتی و ترانزیتی خویش با مشکلات متعددی مواجه بوده ، محاط  بودن افغانستان به خشکه و مشکلات سیاسی با کشور های همسایه گاهی باعث متوقف شدن اموال ترانزیتی تجار افغان در کشور های همسایه شده است و این موضوع  با عث دلسردی و زیان های مالی برای تجار کشور نیز گردیده است .
افغانستان با اکثر کشور های همجوار و سایر شرکای تجارتی خود موافقت نامه های ترانزیتی و حمل و نقل بین المللی جاده ای را جهت وصل ساختن منطقه و همچنان تبدیل افغانستان به مرکز ترانزیت منطقوی عقد نموده است طرفین در این موافقت نامه ها ، مطابق به قوانین داخلی کشور ها و معیار های قبول شده بین المللی حق ترانزیت در قلمرو یکدیگر را دارند.

معلومات در رابطه به سیستم تیر در افغانستان 
کنوانسیون TIR یکی از کامیاب ترین کنوانسیون های ترانسپورت بین المللی وسیستم ترانزیتی گمرکی موجود در جهان میباشد این کنوانسیون رژیم ترانزیتی و اساس ترانزیت منظقوی را برای بسیاری از کشور های اروپایی،خاورمیانه ،آسیای میانه، و کشور های امریکائی  گذاشته است.
افغانستان برای اولین بار در سال 1976 عضویت کنوانسیون تیر را دریافت کرد اما جنگ های داخلی سبب شد تا ازین سیستم ترانزیتی هیچگونه استفاده صورت نگیرد و فعالیت سیستم تیر در افغانستان از طرف سازمان حمل ونقل بین المللی جاده یی (IRU) به حالت تعلیق درآمد و در سال 2010 دولت افغانستان هم از دیدگاه اقتصادی و هم از نظر مشکلات ترانزیتی در صدد دوباره فعال ساختن سیستم تیر در افغانستان شد و به همین منظور از سازمان حمل ونقل بین المللی جاده ئی و سازمان ایکو دعوت بعمل آورد تا موضوع دوباره فعال ساختن سیستم تیر را در افغانستان به بررسی بگیرد و خوشبختانه در ماه می سال 2010 کنفرانس دو روزه در کابل برگزار گردید و در نتیجه سازمان IRU  موافقت نمود که سیستم تیر در افغانستان دوباره فعال گردد ، به همین منظور، در نتیجه مذکرات هئیت افغانی با مسوولین سازمان IRUصورت گرفت و  بتاریخ 14 سپتامبر 2013 افغانستان منحیث عضو رسمی کنوانسیونTIR از طرف سازمان IRU  مجدداً اعلام گردید.
به اساس حکم شماره 2967 مورخ 20/4/1390 مقام عالی ریاست جمهوری اسلامی افغانستان بمنظور تنظیم امور مربوط به حمل و نقل بین المللی با استفاده از سیستم TIR کمیته ملی متشکل از رئیس اتاق تجارت  و معین صاحبان وزارت خانه های خارجه ، داخله ، مالیه ، تجارت ، ترانسپورت ، ریاست اتاق تجارت و صنایع تحت ریاست وزیر ترانسپورت توظیف گردیده است، فعالیت های این کمیته در یک مقرره جداگانه تنظیم یافته است و ادارات فوق الذکر در روشنایی مقرره متذکره فعالیت خویشرا انجام میدهند.

 اهداف و فواید  سیستم (TIR) :
1.امکانات بهتر برای حمل ونقل تجارت بین المللی 
2.کاهش هزینه های جاده یی  و کاهش تاخیر در عملیات سیستم ترانزیت بین المللی
3.امکانات انتقال محموله ها طبق روش های یکسان و ستندر شده در کنترول ونظارت سیستم تیر
4.ارتقا وتوسعه حمل ونقل تجارت بین المللی جاده یی
5.عدم نیاز بر ارائه تضمین گمرکی در مرز های ورودی
فعالیت  های ریاست عمومی گمرکات غرض تطبیق بهتر امور مربوط به TIR:
1.ایجاد مدیریت سیستم TIR در تشکیل گمرکات وزارت مالیه
2- تطبیق مادیول سیستم TIR اسیکودا در پانزده کمرک سرحدی و محصولی و معرفی آن  به سازمان  IRU
3.وضع طرزالعمل جداگانه برای تنظیم امور آنعده اموال ترانزیتی که با استفاده از کارنت TIR  فعالیت می نمایند.
4.تعین و توظیف  مامورین TIR در تشکیل گمرک های ولایتی که از سیستم TIR استفاده می نمایند.
5. ارتقای ظرفیت مامورین بخش TIR گمرک های ولایتی 
6.تهیه ومعیاری ساختن سیم و سرغچ  مطابق به  استندرد های بین المللی در سیستم TIR 
7.صدور تصدیق نامه وسیله نقلیه جاده یی شامل سیستم TIR   ( (Certificate Approval