تاریخچه

معرفي گمرکات

تاریخچه گمرکات

افغانستان کشوری است که بیشتر از ۵۰۰۰ سال قدمت تاریخی داشته است که دارای رسم و رواج ها، مذاهب، فرهنگ های مختلف، تمدن بزرگ و قدامت علم و فرهنگ میباشد.

اگر نظری به صفحات تاریخ افغانستان انداخته شود معلوم میشود که این کشور باستانی از قدیم مرکز تقاطع راه های تجارتی ومحل عبور راه ابریشم بوده، به این اساس تاجران هندی، چینی فارسی و عربی مجبور بودند که حین عبور از این سرزمین مقدار جنس شان را به اساس رسوم آن وقت در فی بار وزن، فی عدد، فی سیر و یا فی جلد به زمام داران آن وقت بپردازند.

 همین مقدار نقد و جنس که منحیث محصول گمرکی گرفته میشد در ادوار مختلف به نام های مختلف مثلا راه داری، دراوازه داری، شهری داری، تنگه پولی، سربه سلامتی شصت یک، چهل یک، ده یک وامثال آنها یاد میگردید.

بلاخره در زمان سلطنت امیر شیر علی خان گمرک بنام چپوتره خوانده شد تا مدت زیاد محصول گمرک طور جنسی آن هم به اساس ده یک اخذ میشد.

 مثلا از ده سیر گندم یک سیر و از ده توپ تکه یک توپ تکه به عنوان محصول اخذ میشد و بعضاً به قسم نقده هم اخذ میشد .

محصول که به این عناوین گرفته میشد تماما جنبه عایداتی داشت. طبقه تاجر مجبور بود تا در هربندر محصول بدهد بر علاوه اموال ترانیزتی اموال پیداوار داخلی که از یک شهر به شهر دیگر حمل میشد هم تحت پرداخت محصول قرار میگرفت.

مثلا اگر مقدار مال به کابل میرسید به غرض محصول به گمرک کابل انتقال داده میشد ومحصول بنام صرفیات از قرار فی بار یا سیرانه اخذ میشد.

وضع گمرکات در زمان سلطنت امیر عبدالرحمن خان و حبیب الله خان به جز بعضی تغییرات خورد کدام تغییر نکرد.

ولی بعد از سال 1300 هجری شمسی و شروع سلطنت مرحوم غازی امان الله خان وضع گمرکات در افغانستان با دوره های گذشته تغییر نمود برای سهولت کار و راحت اهالی و مردم محصولات یکجا جمع میگردید و به ترتیب برای انکشاف مناطق و ولایات به شکل عادلانه تقسیم میشد .

برا ی اجرای امور گمرکی نظامنامه های اخذ محصول گمرکی و تعرفه های گمرکی برای اموال و اجناس مختلف ترتیب و طبع گردید و همچنان یک نفر ترکی برا ی تربیه پرسونل گمرکی بنام حسن افندی استخدام گردید. بعد از آن محصول به شکل نقد به خزانه دولت تحویل میگردید این شکل محصول گمرکی را در افغانستان حسن افندی به میان آورد که در ان زمان حیثیت رئیس گمرک را دارا بود درین سیستم محصول از شکل ده یک و شصت یک به شکل امروزی آن یعنی شکل فیصدی تعین گردید.

در  زمان های  گذشته  اخذ محصول گمرکی تحت چهار عنوان ذیل تثبیت گردیده بود.

1 – داخلات    ( واردات )

 2 – اخراجات  ( صادرات )

 3 – عبورات  (ترانزیت  )

 4 – صرفیات  (اشیایی تولید شده داخلی و یا اموالیکه در داخل مملکت حمل و نقل میگردید ).

این نظامنامه بعد از دو مرتبه اصلاحات در دوران سلطنت نادرشاه در سالهای 1303 و 1305 هجری شمسی طبع و اجرا گردید و تا سال 1313 مورد اجرا قرار داشت در سال 1313 وزارت تجارت اصولنامه گمرک و تعرفه را تدوین و در معرض اجراات قرار داده برای اخذ تعرفه و محصول گمرک طبع نمود.

 دیدگاه ما   :
 تصور ما اینست تا ازلحاظ جمع آوری عواید، تسهیلات تجارتی، مدیریت سرحدات و تحفظ جامعه بصفت یك ادارة گمرکی نمونه درسطح منطقه تبارز نمائیم.

ماموریت ما :
جمع آوری عواید مطلوب بصورت درست وشفاف آن، تحفظ جامعه بواسطه اقدامات، مدیریت موثر وسودمند و هماهنگ در سرحدات، کمك به  رشد تجارت و  صنعت با تسهیلات موثر برای تجارت قانونی ، ساده سازی و هماهنگ نمودن طرزالعمل ها و پروسه های گمرکی، به راه  اندازی کنترول  گمرکی و تقویت کارمندان گمرکی، کسب اطمینان ازاجراات صادقانه کارمندان در مورد تطبیق شفاف  طرزالعمل ها جهت کمك وسوق کشور بسوی خود کفایی و ثبات مالی.

 اهداف استراتیژیك:

تقویت قانون پذیری:
تطبیق برنامه های انكشافی جهت تقویت قانون پذیری و اجراات کارمندان و تاجران درمطابقت با قانون گمرکات، مقررات وطرزالعمل ها.

تسهیلات تجارتی
ایجاد استراتیژی ها وبرنامه های مناسب درراستاء انكشاف فرصتها و ایجاد فضای مناسب کاری جهت افزایش تسهیلات تجارتی.

ارتقای مؤثریت اداره:
طرح، ایجاد وتطبیق استراتیژی ها و پالیسی های حكومتداری خوب جهت تقویت و افزایش موثریت و اعتبارریاست عمومی گمرکات.

جمع آوری عواید :
بازنگری مجدد میكانیزم جمع آوری عواید و کنترول و بهبود روشها وپروسه های عملیاتی جهت افزایش جمع آوری عواید به حد اکثرآن.

دورنمای استراتیژیك:
بسیج و به حداکثر رساندن عواید و مدیریت امور مالی دولت جهت تشویق تجارت قانونی و کنترول ومصونیت سرحدات بشكل موثر وتحفظ جامعه.